Topowy mikrofon do Pop/R&B za €500?

Przez kilka tygodni robiłem intensywny research mikrofonowy. Jeśli mnie nie znacie to prawie zawsze próbuję zbadać dany temat bardzo dogłębnie, przefiltrować wszystkie możliwe informacje aby potem z bardzo szerokiej perspektywy dokonać oceny, dedukcji i zrobić super optymalizację. Wszystko na własne potrzeby pracy nad nową płytą Superlvminal Atlantide, nad którą właśnie pracujemy. 

Profesjonalny tor wokalowy we współczesnym pop/r&b to koszt rzędu kilkudziesięciu tysięcy złotych. Jak można mieć możliwie bezkompromisowy, maksymalnie profesjonalny vocal chain posiadając własne, niekomercyjne studio za ułamek tej kwoty?

Przebadałem jakimi narzędziami dysponują nasi ulubieni artyści. Zrobiłem internetowy doktorat z elektroniki i budowy mikrofonów. Przefiltrowałem niemalże cały internet w tym temacie. Dostałem też od Mikołaja stację lutowniczą. 

Dla mnie jest to w zasadzie brzmieniowa meta, sound jest dokładnie taki jakiego się spodziewałem oraz kojarzę z moich ulubionych utworów referencyjnych. Klarowność i dynamika, świetny bezsybilantowy top end, doskonały midrange. Wokal świetnie reaguje na nasz dosyć zaawansowany processing, plastyczność jest na wysokim poziomie. Z rezultatów jestem bardziej niż zadowolony. A do tego najważniejsze - oprócz dużej ilości czasu poświęconego na research, całkowity koszt tego projektu to €500 i 3h pracy. 

Co zatem jest industry standardem?

W dużym uproszczeniu to jeden z kilku topowych mikrofonów wg preferencji artysty lub inżyniera miksu, preamp Neve 1073 i kompresor Tube Tech CL1b, rzadziej konstrukcja Urei 1176 czy Avalon. Pary Neve i CL1b używają absolutnie wszyscy topowi producenci, Dave Pensado, Jaycen Joshua, Noah 40 Shebib od Drake’a. Generalnie cały współczesny rap i r&b to ten premium duecik. Preamp całkiem niezły mamy, CL1b w klocku może kiedyś kupimy, ale ten w formie pluginu działa świetnie. Ale wróćmy do mikrofonów, bo w końcu o nich głównie jest to video!

- Siostry rozdzielone po urodzeniu czyli AKG C12 i Telefunken ElaM 251. Celowo wcześniej użyłem słowa charakterystyki czy stylu mikrofonu. Prawdopodobnie niewiele osób pamięta jak faktycznie brzmi C12, gdyż mało zachowało się egzemplarzy w fabrycznym stanie. Często osoby, które mają przynajmniej dwie sztuki twierdzą, że brzmią różnie. Obie konstrukcje mają wspólną historię, tą samą kapsułę, masę technicznych podobieństw, ale też niuanse je różniące. Generują dużo wokalnego blichtru, bardzo szlachetny top end. Artyści kojarzeni z tymi konstrukcjami to m.in Chris Brown, Ariana Grande, Beyonce, Doja Cat czy BTS. ELAM 251 to 65,000PLN, C12 w dobrym stanie to ponad 100,000PLN. AKG C12 jest czasem nazywany “We are the world microphone”.

- Mikrofony typu Neumannowskiego, U47, U67 i U87. Każdy z nich to kawał historii muzyki i zawsze pewny wybór, jednak żaden z nich nie jest tak bezpośrednio kojarzący się ze współczesnym mainstreamem. Podobno kiedyś the Weeknd bardzo lubił U67, ale kiedyś oglądałem wywiad z Illangelo, który w tych czasach mocno z Abelem współpracował i powiedział, że the Weeknd używa takiego mikrofonu jaki jest akurat pod ręką, potem i tak jest EQ i można dowolnie wokal ukształtować. Derek Ali, inżynier miksu między innymi od Kendricka używa często modyfikowanego U47. 

Wiadomo że istnieje cała masa innych, świetnie brzmiących mikrofonów. Manley Gold Reference, Braunery, Lauten Audio, Lewitt, nowe modne emulacje jak Slate Digital ML-1 czy UA Sphere wcześniej znany pod brandem Townsend. My natomiast upraszczamy i optymalizujemy po to, aby zyskać lepszą świadomość na temat elementów, które właśnie kreują brzmienie muzyki, którą znamy, która jest naszą inspiracją. Poza tym w innym wypadku to video trwałoby kilka razy dłużej.

Wróćmy teraz do optymalizacji i naszego projektu.

To jest SubZero SZ-V12C znany również jako SZC-T700 i kosztuje nieco ponad €200. Większośc kojarzy go jako już dość kultowy, ale ponad 2x droższy Avantone CV12, różniący się kolorem i logiem. Generalnie taką samą lub bardzo podobną konstrukcję można spotkać w wielu innych modelach takich jak król moderów DIY Apex 460, Stellar CM5, Alctron T11-A. Nawet Telefunken brandował ten model swoim logiem, ze zmienioną lampą na nie chińską sprzedawał za $1400 w postaci modelu M16. Tak więc, trzymam mikrofon, którego schemat jest hybrydą ELAM 251 i C12 ze średniej jakości kapsułą i podobnej jakości komponentami oraz złymi wartościami prądowymi z obwodzie. Schemat z 251 a wybór 9 charakterystyk kierunkowych z C12. 

Stockowo ten mikrofon brzmi dobrze, a mając świadomość jego ceny - 

nawet bardzo dobrze, ale nie kupiłem go z myślą o używaniu go po wyjęciu z pudełka. Chciałem mieć top endowe, prawie bezkompromisowe narzędzie!

I mam! Za dodatkowe €200 i 3h pracy w której wymienimy kilka rzeczy i wejdziemy na jakościowy poziom niespotykany dla tego budżetu. 

I teraz tak, jeśli ktoś lubi majsterkowanie, DIY i lutowanie może pójść drogą trudniejszą, średnią, albo łatwiejszą. Ja lubię, ale wybrałem totalną optymalizację, również czasu. 

- Najtrudniejsza czyli bierzemy schemat, schematy są ogólnodostępne i własnym sumptem kupujemy potrzebne komponenty. Wymaga to najwięcej zachodu. Odnalezienie poszczególnych części, koszty związane z przesyłką często z odległych miejsc też się liczą. 

- Droga średnio trudna czyli, zakup już gotowego zestawu i samodzielne zbudowanie. Takie zestawy kosztują do $1000. Mic & Mod, Mic Parts, Advanced Audio to popularne i polecane firmy dające możliwość zakupu pełnego zestawu DIY.

- Droga najłatwiejsza czyli potrzebujemy dawcę, donner body i w tym przypadku model Subzero jest niemalże idealny, bo jest super tani, wygląda porządnie i jest w komplecie z całym zestawem, także o nic nie musimy się martwić. Drogą optymalizacji zdecydowałem się na zakup gotowego zestawu do modyfikacji od firmy Advanced Audio Microphones. Początkowo myślałem o kapsule, która będzie trochę bardziej premium jak np. Beeznees, CT12 od Tima Campbella czy HK12 Erica Heisermanna, ale postanowiłem dać szansę AK12 od Advanced Audio. Generalnie większość dostępnych kapsuł w stylu C12 to jej kopie, więc wszystkie powinny mieć podobny charakter. Kapsuła AK12 jest podobno dosyć wierną kopią Peluso CEK12. 

Tak więc w wymieniłem kapsułę z kiepsko wyglądającej made in china kapsuły 32mm na o wiele poważniejszą 34 milimetrową AK12. Do wymiany też był transformator, kilka mniejszych komponentów gorszej jakości lub o wadliwych dla tego schematu parametrach i lampa. Advanced Audio stawia na klasyka - Electro Harmonix 6072A. Lampa nie jest jednak w konstrukcji bardzo istotnym elementem wpływającym na ogólną jakość, ale wiadomo, lepszej jakości lampa to większa dynamika oraz mniej szumów własnych. Najważniejsza jest wiadomo sama kapsuła. To jej jakość głównie definiuje charakter mikrofonu. 

Ogólnie, jest dostępna bardzo duża liczba modów, gotowych do złożenia mikrofonów DIY czy nawet kopii już złożonych, więc każdy może sobie wybrać swoją drogę, na której będzie się czuł komfortowo. Ja lubię wyzwania, lubię też robić rzeczy których wcześniej nie robiłem, mapować w głowie nowe rejony. Do tego jeszcze super optymalizacja. Cały projekt kosztował mniej więcej 2000pln, więc ryzyko nieduże, za to miałem olbrzymią ilość funu podczas researchu i podczas składania. 

Jestem przekonany, że jakościowo mój mikrofon nie odstaje sprzętom kilku, kilkunasto krotnie droższym. Wg plotek z największych zakamarków internetu tak lub podobnie zmodyfikowany mikrofon Avantone, Alctron, Apex 460 czy jakikolwiek podobny spokojnie może stanąć obok referencyjnego C12 ze swojego najlepszego czasu z lat 60 tych. Idąc dalej i wymieniając kapsułę na jedną z tych premium butikowych jego jakość może być nawet wyższa. Może kiedyś, przy okazji, jeśli będę miał możliwości zrobię sobie porównanie z klasykami. 

Czuję, że nie jest to ostatnia własna konstrukcja, którą sam zrobię. Jestem super zadowolony z tego mikrofonu i cała nowa płyta Atlantide zostanie na nim właśnie nagrana.

Adam Fabian Szewczyk